تهیه‌کننده مستند شهید خیابانی با بیان این‌که پرداختن به داستان زندگی این شهید مورد غفلت واقع شده است، گفت: فیلمنامه داستان زندگی شهید خیابانی سال‌هاست در تلویزیون خاک می‌خورد.
سعید الهی عصر دوشنبه در مراسم رونمایی از مستند «خیابانی در مسیر آزادی» که در محل کتابخانه مرکزی تبریز برگزار شد، اظهار کرد: فیلمنامه زندگی شهید خیابانی، که به‌عنوان مجاهدی عالِم در نهضت آزادی نقش برجسته‌ای داشت، چند سال است در تلویزیون خاک می‌خورد.
وی تأکید کرد: امیدواریم بررسی‌های کارشناسی برای رفع ابهامات و نواقص انجام شود و به زودی شاهد تولید یک اثر فاخر درباره داستان زندگی این شهید مجاهد باشیم.
الهی خاطرنشان کرد: فکر می‌کنم مستند «خیابانی در مسیر آزادی» نخستین اثر مستندی است که از این شخصیت ساخته شده است.
او گفت: سعی داریم تا در مرحله بعدی، مستندهایی باکیفیت بیشتر بسازیم و امیدواریم زمینه ساخت سریال شهید خیابانی نیز فراهم شود.
وی ادامه داد: نسل جوان امروز اگر با نیاکان عقیدتی و سیاسی خود ارتباط برقرار نکند، مجبور به برداشت‌های انحرافی از آن‌ها خواهد بود؛ بنابراین امروز وظیفه ما است تا آثاری فاخر برای تبیین هرچه بیشتر و بهتر زندگی این شخصیت‌های ارزشمند تاریخی تولید کنیم.
سعید تورنگ، کارگردان این مستند نیز اظهار کرد: حدود ۹ ماه کارهای پژوهشی برای یافتن داستان این مستند صرف شد تا به خط داستانی بدون ابهام دست یابیم.
وی افزود: برخی از منابع روزنامه‌ها مثل روزنامه تجدد را فقط در کتابخانه مرکزی تبریز یافتیم و این کتابخانه منابع ارزشمندی را در این خصوص دارد.
محمد عزیزی‌راد، محقق و پژوهشگر تاریخ، نیز با بیان این‌که تهیه این مستند کار بسیار ارزشمندی است، اظهار کرد: پرداختن به زندگی شیخ محمد خیابانی دهه‌ها مغفول مانده بود، اما با همایشی که حدود چهار سال قبل به همت حجت‌الاسلام میرتاج‌الدینی و مؤسسه فرهنگی تاریخی شیخ محمد در دانشگاه تبریز برگزار شد، فتح بابی برای مطالعات بیشتر در این زمینه فراهم شد.
وی افزود: شهید خیابانی یک روحانی بزرگوار و فرهیخته بود که پس از شهادتش، به دلیل روی کار ماندن اشخاصی چون مخبرالسلطنه، هیچ‌کس از یاران شیخ محمد جرات پرداختن به زندگی قهرمانانه در مبارزه با قرارداد ننگین ۱۹۱۹ را نداشت.
عزیزی‌راد ادامه داد: نهضت آزادیستان فارغ از اصول رایج نهضت‌های موجود در تاریخ، یک نهضت اخلاقی، فرهنگی و ادبی بود و به زور و تجهیزات نظامی اتکا نداشت که این موضوع را در زمان شهادت شیخ خیابانی نیز می‌توان مشاهده کرد.
رضا همراز، دیگر پژوهشگر تاریخ، نیز با بیان این‌که از تماشای این مستند لذت برده است، نقدی بر آن ارائه کرد و گفت: تا به امروز ۶ نامه از شیخ محمد خیابانی که خطاب به مخبرالسلطنه، تقی‌زاده و … نوشته شده، شناسایی شده که می‌توانست در این مستند درج شود. همچنین بیشتر از منبع روزنامه تجدد می‌شد استفاده کرد.
وی تأکید کرد: این مستند گشایشی خواهد بود تا در آینده کارهای زیبایی از فرزندان این خاک برای معرفی شخصیت‌های گرانقدر تاریخ کشورمان تولید شود.
همراز اضافه کرد: تا جایی که تحقیق کرده‌ام، ۱۵ کتاب درباره شهید خیابانی نوشته شده است که بهترین آن کتاب مرحوم عبدالحسین ناهیدی آذر است که در سال ۱۳۷۸ در تبریز نگاشته شده است.
اسد بابایی، مدیرکل کتابخانه‌های عمومی آذربایجان شرقی، نیز با بیان این‌که شهید شیخ محمد خیابانی یکی از بانیان آزادی ایران است، اظهار کرد: مسئولان فرهنگی باید تلاش کنند تا تمامی کودکان و جوانان کشورمان در مسیر توسعه اخلاقی و رفتاری خود و خانواده موفق باشند.
وی ادامه داد: باید مسئولان فرهنگی تلاش کنند تا نسل آینده با مفاهیم بزرگ انقلابی و بزرگان این عرصه آشنا شوند. در همین راستا طی دو سال گذشته، تعداد اعضای کتابخانه‌های عمومی استان از ۷۲ هزار نفر به ۱۷۴ هزار نفر افزایش یافته است.
او با اشاره به افزایش ۳۰۰ درصدی امانت کتاب در استان، اظهار کرد: در دو سال گذشته، چهار کتابخانه جدید افتتاح شده و شش کتابخانه دیگر نیز در دست ساخت است.
بابایی همچنین اعلام کرد: طرح توسعه کتابخانه مرکزی تبریز به‌عنوان قدیمی‌ترین و بزرگ‌ترین کتابخانه مرکزی کشور، طی دو ماه آینده به پایان خواهد رسید و بخش‌های جدید مربوط به علم و فناوری روز در آبان ماه تکمیل می‌شود.