صریح؛ بر اساس داده‌های رسمی مرکز آمار ایران، تورم نقطه‌به‌نقطه در ماه مهر سال ۱۴۰۴ به ۴۸.۶ درصد رسیده است. اما نگران‌کننده‌تر از آن، تورم ماهانه است که با جهش ۵ درصدی، بالاترین سطح خود در ۴۰ ماه گذشته را ثبت کرده است.
این رقم فقط یک‌بار پیش‌تر — در خرداد ۱۴۰۱ و همزمان با حذف ارز ترجیحی ۴۲۰۰ تومانی — تجربه شده بود که منجر به تورم ماهانه ۱۰ درصدی شد. اما تفاوت اساسی این دو دوره در سیاست حمایتی دولت است.
تفاوت دولت سیزدهم و چهاردهم: یارانه‌ها ثابت ماندند، قدرت خرید سقوط کرد
- در دولت سیزدهم و در شرایط تورمی مشابه، یارانه نقدی سه‌برابر شد تا اثرات تورم بر مردم تعدیل شود.
- در دولت چهاردهم، با وجود تورم شدید، میزان یارانه‌ها ثابت مانده و همزمان بیش از ۸ میلیون نفر از فهرست یارانه‌بگیران حذف شده‌اند.
کارشناسان هشدار می‌دهند:
«ثبات اسمی یارانه در شرایط تورمی، به معنای کاهش واقعی قدرت خرید است. این سیاست، تاب‌آوری اقتصادی خانوارهای کم‌درآمد را تضعیف کرده و شکاف طبقاتی را عمیق‌تر می‌کند.»
خوراکی‌ها در صدر گرانی: نان با ۹۸٪، میوه با ۹۴٪ تورم
تحلیل گروه‌های کالایی نشان می‌دهد:
- خوراکی‌ها و آشامیدنی‌ها: تورم ۶۴٪
- نان و غلات: تورم ۹۸٪ — رکورد گرانی مهرماه
- میوه‌ها: تورم ۹۴٪
- سبزیجات: تورم ۷۷٪
این اقلام، بخش اعظم سبد مصرفی خانوارهای کم‌درآمد را تشکیل می‌دهند. افزایش چنین شدیدی در قیمت‌ها، زنگ خطری جدی برای امنیت غذایی و ثبات اجتماعی محسوب می‌شود.
چرا حذف ارز ترجیحی تأثیرگذار بود؟
برخلاف برخی ادعاها، کارشناسان معتقدند حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی در واقع کانال انتقال مستقیم نوسانات ارزی به قیمت مصرف‌کننده را قطع کرد.
اما در دولت چهاردهم، عدم حمایت کافی از خانوارها در برابر تورم، این مزیت را بی‌ثمر کرده است.
هشدار: بحران معیشتی در افق
- کاهش یارانه‌ها + افزایش قیمت خوراکی‌ها = فشار مضاعف بر دهک‌های ۱ تا ۴
- بدون اصلاح سیاست‌های حمایتی، احتمال افزایش فقر و نارضایتی اجتماعی در ماه‌های آینده بسیار جدی است.